TESTY NA UTRATĘ WARTOŚCI AKTYWÓW (IMPAIRMENT TEST)
Zgodnie z obowiązującymi standardami rachunkowymi (zarówno polskimi, jak i międzynarodowymi), wartość aktywów ujętych w bilansie spółki powinna być regularnie oceniana i weryfikowana. Obowiązek ten ciąży na kierowniku jednostki, to jest na zarządzie spółki, wspólniku (w przypadku spółki jawnej, cywilnej lub partnerskiej), komplementariuszu (w przypadku spółki komandytowej lub komandytowo-akcyjnej) lub osobie fizycznej (w przypadku jednoosobowej działalności gospodarczej).
W sytuacji, w której pojawiają się przesłanki wskazujące na utratę wartości danego aktywa, należy dokonać odpisu aktualizującego jego wartość.
Testy na utratę wartości aktywów - przesłanki te mogą mieć dwojaki charakter:
- wewnętrzny, obejmujący: duże prawdopodobieństwo wystąpienia lub wystąpienie istotnych, negatywnych zmian w sposobie i zakresie wykorzystania danego aktywa, pogorszenie jego ekonomicznej wydajności, utrata przydatności lub jego uszkodzenie;
- zewnętrzny, obejmujący m.in.: duże prawdopodobieństwo wystąpienia lub wystąpienie istotnych zmian rynkowych, prawnych, ekonomicznych lub technologicznych, które wpłynęłyby na wartość danego aktywa.
Test na utratę wartości powinien zostać przeprowadzony w odniesieniu do najmniejszej możliwej do wyodrębnienia grupy aktywów (tzw. ośrodka generującego środki pieniężne, ang. cash generating unit – CGU), które wspólnie generują korzyści ekonomiczne.
W momencie potwierdzenia zaistnienia przesłanki/przesłanek do dokonania odpisu aktualizującego wartość danego aktywa, nasuwa się pytanie o jego wartość. W tym celu należy przeprowadzić test na utratę wartości aktywów, którego procedura jest szczegółowo opisana w odpowiednim standardzie.
W przypadku spółek prowadzących księgi finansowe w oparciu o polskie standardy rachunkowości, test należy wykonać w oparciu o procedury opisane w Krajowym Standardzie Rachunkowości nr 4 „Utrata wartości aktywów” (KSR 4). Spółki raportujące według międzynarodowych standardów winny przeprowadzić test w oparciu o procedury Międzynarodowego Standardu Rachunkowości 36 „Utrata Wartości Aktywów” (MSR 36). Z kolei na przykład dla spółek prowadzących księgi według amerykańskich norm, będą to procedury opisane w US Generally Accepted Accounting Principles (US GAAP), np. ASC 350-20 (ang. Accounting Standards Codification), czy ASC 360-10.
Przykładowo, przeprowadzenie testu na utratę wartości składnika majątku zgodnie z wymogami Międzynarodowych Standardów Rachunkowości (MSR 36) polega na porównaniu jego wartości bilansowej z tzw. wartością odzyskiwalną. Ewentualna nadwyżka wartości bilansowej ponad wartość odzyskiwaną stanowi kwotę odpisu z tytułu utraty wartości, którą należy odnieść w wynik finansowy okresu.
Wartość odzyskiwalna (ang. recoverable value) jest to kwota, jaką spółka może zrealizować w związku z danym składnikiem majątku. Istnieją dwa sposoby realizacji korzyści ekonomicznych wynikających z danego składnika majątku: jego sprzedaż lub dalsze użytkowanie w działalności gospodarczej. Wymogi MSR 36 dozwalają na alternatywne odnoszenie się do tych dwóch sposobów przy ustalaniu wartości odzyskiwalnej. Wartość sprzedażną aktywa obliczyć można poprzez ustalenie wartości godziwej pomniejszonej o koszty sprzedaży. Natomiast wartość użytkowa jest pochodną przyszłych przepływów, które jednostka zrealizuje w związku z użytkowaniem danego aktywa, pomniejszonych o wydatki ponoszone w związku z realizacją tych przepływów. Wartością odzyskiwalną jest kwota wyższa z dwóch wskazanych wielkości (wartości sprzedażnej i wartości użytkowej).
Posiadamy bogate doświadczenie w zakresie testów na utratę wartości majątku trwałego oraz wartości firmy. Obejmuje ono zarówno standardy krajowe (KSR), jak międzynarodowe (MSR czy US GAAP).
